Trawsnewid Iechyd a Lles Ysgolion: Partneriaeth y Rhwydwaith Ymchwil Iechyd mewn Ysgolion ac Iechyd Cyhoeddus Cymru

Ers 2013, mae’r Rhwydwaith wedi bod mewn partneriaeth strategol gadarn gydag Iechyd Cyhoeddus Cymru. Nod ein cydweithrediad yw gwella iechyd a lles plant a phobl ifanc ar draws Cymru trwy fanteisio ar ddata a thystiolaeth gadarn.

Mae Bwrdd y Rhaglen Ysgolion sy’n Hybu Iechyd (HPSPB) yng Nghymru yn gwella iechyd a lles cymunedau ysgolion trwy gefnogi Rhwydwaith Ysgolion Cymru sy’n Hybu Iechyd a Lles (WNHWPS) a’r Rhwydwaith Ymchwil Iechyd mewn Ysgolion (y Rhwydwaith). Mae’r bwrdd yn cynnig cyngor a throsolwg strategol, gan gysoni nodau’r rhwydweithiau hyn â pholisïau addysg ac iechyd presennol. Mae’r arweinyddiaeth gydweithredol hon, sydd wedi’i chadeirio ar y cyd gan y Cyfarwyddwr Gwella Iechyd yn iechyd Cyhoeddus Cymru a Chyfarwyddwr DECIPHer, yn sicrhau cysondeb â pholisïau iechyd a pholisïau addysgol.

• Casglu a Dadansoddi Data yn Drylwyr

Mae’r Rhwydwaith Ymchwil Iechyd mewn Ysgolion yn casglu data iechyd a lles helaeth gan ysgolion, y mae Iechyd Cyhoeddus Cymru yn ei ddefnyddio i lywio polisïau a strategaethau. Mae’r data hwn yn cwmpasu:

• Bwyd, ffitrwydd a gweithgarwch corfforol
• Iechyd meddwl a lles emosiynol
• Rhyw a pherthnasoedd
• Ymddygiadau risg
• Polisïau lles ysgolion a’u heffaith

• Seilwaith Gwerthuso

Mae’r Rhwydwaith yn cynnig system ar gyfer gwerthuso rhaglenni iechyd, gan ddarparu tystiolaeth hanfodol sy’n cael ei defnyddio gan Iechyd Cyhoeddus Cymru i wella polisïau cenedlaethol ar gyfer iechyd a lles plant a phobl ifanc.

• Datblygu Polisi

Mae ein partneriaeth yn helpu i greu polisïau seiliedig ar dystiolaeth, fel y Dull Ysgol Gyfan ar gyfer Llesiant Emosiynol a Meddyliol. Nodwyd bod data’r Rhwydwaith yn ffynhonnell allweddol ar gyfer cynorthwyo ysgolion i weithredu’r Fframwaith.

• Ymyriadau Targedig

Trwy amlygu meysydd â’r angen mwyaf, gall y Rhwydwaith ac Iechyd Cyhoeddus Cymru roi ymyriadau iechyd targedig ar waith, gan sicrhau bod adnoddau’n cael eu neilltuo’n effeithiol.

• Datblygiad Proffesiynol

Mae’r cydweithrediad hwn yn cynnwys digwyddiadau rhwydweithio a datblygiad proffesiynol ar y cyd, gan ddarparu’r ymchwil a’r arfer da diweddaraf i addysgwyr a gweithwyr iechyd proffesiynol.

• Datblygu’r Gweithlu: Nod menter hyfforddiant ADEPT dan arweiniad DECIPher yw gwella sgiliau Cydlynwyr Ysgolion Iach wrth ddefnyddio data iechyd a lles yn effeithiol. Mae DECIPHer yn cynnig cyrsiau a rhaglenni byr amrywiol sy’n anelu at wella dulliau ymyrryd iechyd cyhoeddus, yn enwedig mewn meysydd fel iechyd meddwl a lles.
• Adrodd Cynhwysfawr

Mae’r Rhwydwaith yn darparu adroddiadau adborth manwl i ysgolion ac awdurdodau lleol, gan eu helpu i ddeall eu data iechyd a lles er mwyn gwneud penderfyniadau gwybodus a chynllunio ymyriadau effeithiol.

• Datblygu’r Cwricwlwm

Mae ein partneriaeth yn cynorthwyo ysgolion i ddatblygu cwricwlwm sy’n cyd-fynd â Maes Dysgu a Phrofiad Iechyd a Lles gorfodol Llywodraeth Cymru.

• Datblygu a Darparu WNHWPS

Mae’r Rhwydwaith wedi’i integreiddio â darparu rhaglen WNSWPS. Darllenwch fwy.

• Defnyddio Data yn Well: Mae’r Rhwydwaith ac Iechyd Cyhoeddus Cymru wedi creu dangosfwrdd iechyd cyhoeddus i ddilyn trywydd iechyd a lles dysgwyr uwchradd yng Nghymru. Mae’r dangosfwrdd hwn yn cwmpasu meysydd fel gweithgarwch corfforol, iechyd meddwl, bwlio a deiet. Mae’n defnyddio darluniau rhyngweithiol i ddangos tueddiadau a phatrymau yn nata’r Rhwydwaith. Mae’r diweddariadau wedi gwella sut caiff data ei rannu rhwng ysgolion uwchradd, gan roi darlun llawnach o iechyd pobl ifanc. Mae hyn yn helpu i fonitro a gwerthuso polisïau iechyd a lles yn fwy effeithiol. Darllenwch fwy.

Mae’r Rhwydwaith ac Iechyd Cyhoeddus Cymru yn cydweithio i lywio polisïau ac ymarfer cenedlaethol, gan sicrhau bod strategaethau iechyd a lles wedi’u seilio ar dystiolaeth gadarn a’u bod yn cyflawni canlyniadau ystyrlon.

• Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru wedi mabwysiadu dull newydd i fynd i’r afael ar frys â’r defnydd o gynhyrchion fepio ymhlith plant a phobl ifanc.
• Fepio a Smygu ymhlith Dysgwyr ym Mlwyddyn 7 i 11 yng Nghymru Dadansoddiad o Arolwg Iechyd a Llesiant Myfyrwyr (SHW) mewn ysgolion uwchradd y Rhwydwaith Ymchwil Iechyd mewn Ysgolion (SHRN), 2023 Fersiwn 1.0
• Mae 48% o blant oedran cynradd yng Nghymru yn defnyddio’r cyfryngau cymdeithasol yn rheolaidd, yn ôl adroddiad
• Croesawu rheoliadau fepio newydd wrth i’r defnydd o fêps gynyddu ymhlith pobl ifanc
• Cynnydd mewn gweithgarwch corfforol ymhlith disgyblion ysgolion uwchradd yng Nghymru, ond mae’r data hefyd yn datgelu cynnydd mewn bwlio
• Adroddiad Iechyd Cyhoeddus Cymru yn archwilio sut i wneud y gorau o rôl bwyd ysgol wrth hyrwyddo maeth a lleihau anghydraddoldebau iechyd

Mae Cymru a WNHPWS yn cael effaith arwyddocaol ar iechyd a lles dysgwyr ar draws Cymru, gan greu amgylchedd addysgol iachach a mwy cefnogol i bawb.

I ddysgu mwy am yr amryw ffyrdd rydym ni’n gwneud gwahaniaeth, dychwelwch i’n tudalen ‘Prif Effaith’ i gael cipolygon a diweddariadau manwl am ein heffeithiau lleol, cenedlaethol a byd-eang.

Cadwch i fyny â’r newyddion, yr ymchwil a’r cipolygon diweddaraf gan y Rhwydwaith trwy gofrestru ar gyfer ein Crynhoad Misol. Dysgwch am ein datblygiadau diweddaraf, digwyddiadau sydd ar ddod a mentrau newydd sy’n anelu at wella iechyd a lles dysgwyr.   

Ymunwch â’n cymuned a byddwch yn rhan o’r newid cadarnhaol!